Con Chó
Bài diễn văn của
luật sư Georger Graham Vest (1830-1904) đọc
tại một phiên toà xét xử vụ kiện
người hàng xóm làm chết con chó của thân chủ được phóng viên Wiliam Safire
của Báo The New York
Times b́nh chọn là Bài diễn văn hay nhất của thiên niên
kỷ (1000 năm) "Best
Speech of the Millenium”
Thưa quư ngài nội thẩm
Người bạn tốt nhất mà con người có
được trên thế giới này có thể có một
ngày nào đó hoá ra kẻ thù quay ra chống lại ta. Con cái
mà ta nuôi dưỡng với t́nh thương yêu hết
mực rồi có thể là một lũ
vô ơn. Những người gần gũi,
thân thiết ta nhất, những người gởi
gắm hạnh phúc và danh dự có thể trở thành
kẻ phản bội, phụ bạc ḷng tin cậy và
sự trung thành. Tiền bạc mà con người có rồi
sẽ mất đi. Nó mất đi đúng
vào lúc ta cần nó nhất. Tiếng tăm của con
người cũng có thể tiêu tan trong phút chốc
bởi một hành động dại một giờ. Những kẻ phủ phục tôn vinh ta khi ta thành
đạt có thể sẽ là những kẻ đầu
tiên ném đá vào ta khi ta lỡ vận. Duy có một
người bạn không bao giờ rời bỏ ta, không bao
giờ tỏ ra vô ơn hay trắc trở, đó là con chó
của ta.
Con chó của ta luôn ở bên cạnh ta
trong phú quí cũng như lúc bần hàn, khi khỏe mạnh
cũng như lúc ốm đau. Nó ngủ yên
trên nền đất lạnh, dù gió đông cắt da
cắt thịt hay băo tuyết vùi miễn sao
được kề cận bên chủ là được.
Nó hôn bàn tay ta dù khi ta không c̣n thức
ăn ǵ cho nó. Nó liếm vết thương
của ta và những trầy xước mà ta hứng
chịu khi va chạm với cuộc đời tàn bạo
này. Nó canh giấc ngủ của ta như thể ta là
ông hoàng, dù ta có là một gă ăn mày. Dù khi ta đă tán gia bại sản, thân tàn danh
liệt vẫn c̣n con chó trung thành với t́nh yêu nó dành cho ta
như thái dương trên bầu trời. Nếu
chẳng may số phận đá ta ra ŕa xă hội, không
bạn bè, vô gia cư th́ con chó trung thành chỉ xin ta một
ân huệ là cho nó được
đồng hành, cho nó được là kẻ bảo
vệ ta trước hiểm nguy, giúp ta chống lại
kẻ thù.
Và một khi tṛ đời hạ màn,
thần chết đến rước linh hồn ta đi,
để lại thân xác ta trong ḷng đất lạnh, th́
khi ấy, khi tất cả thân bằng quyết thuộc
đă phủi tay sau nắm đất cuối cùng và quay
đi để sống tiếp cuộc đời của
họ, th́ khi ấy vẫn c̣n bên nấm mồ ta con chó cao
thượng của ta nằm gục mơm giữa hai chân
trước, đôi mắt ướt buồn vẫn
mở to cảnh giác, trung thành và trung thực ngay cả khi
ta đă chết rồi./.
(Nguyên văn bài diễn văn bằng
Anh Ngữ)
Gentlemen
of the Jury: The best friend a man has in the world may turn against him and
become his enemy. His son or daughter that he has reared with loving care may
prove ungrateful. Those who are nearest and dearest to us, those whom we trust
with our happiness and our good name may become traitors to their faith. The
money that a man has, he may lose. It flies away from him, perhaps when he
needs it most. A man's reputation may be sacrificed in a moment of
ill-considered action. The people who are prone to fall on their knees to do us
honor when success is with us, may be the first to throw the stone of malice
when failure settles its cloud upon our heads.
The one absolutely unselfish friend that man can have in this selfish world,
the one that never deserts him, the one that never proves ungrateful or
treacherous is his dog. A man's dog stands by him in prosperity and in poverty,
in health and in sickness. He will sleep on the cold ground, where the wintry
winds blow and the snow drives fiercely, if only he may be near his master's
side. He will kiss the hand that has no food to offer. He will lick the wounds
and sores that come in encounters with the roughness of the world. He guards
the sleep of his pauper master as if he were a prince. When
all other friends desert, he remains. When riches take wings, and
reputation falls to pieces, he is as constant in his love as the sun in its
journey through the heavens.
If fortune drives the master forth, an outcast in the world, friendless and
homeless, the faithful dog asks no higher privilege than that of accompanying
him, to guard him against danger, to fight against his enemies. And when the
last scene of all comes, and death takes his master in its embrace and his body
is laid away in the cold ground, no matter if all other friends pursue their
way, there by the graveside will the noble dog be found, his head between his
paws, his eyes sad, but open in alert watchfulness, faithful and true even in
death.
George Graham Vest - c. 1855